İnci Məmmədzadə, “Ədəbiyyat və incəsənət”

Bəlkə də mənə feminist deyəcəksiniz, amma mən qadın rejissorlara daha çox önəm verirəm. Niyə? Bəlkə də ona görə ki, qadın rejissura daha zərif, daha duyğusaldır.

Bu gün sizə ilk qadın rejissorlarımızdan biri barədə danışacağam. Nu gün həm də onun anım günüdür.

Rejissor Zeynəb Kazımova 27 dekabr 1912-ci ildə anadan olub. Kinoda 1937-ci ildən rejissor, ssenari müəllifi, rejissor assistenti, montaj üzrə assistent, ikinci rejissor, rejissor köməkçisi və aktrisa kimi çalışıb.

Xatırladaq ki, o illərdə kinoda qadın çox az idi. Xüsusən, rejissor və ssenarist.

Filmlərinə nəzər salaq: 

Axırıncı namaz, Akif Cəfərovun briqadası, Almaz, Arşın mal alan, Azərbaycan SSR, Bakının işıqları, Bəxtiyar, Bir ailə, Biz bu xatirəyə sadiqik, Dağ meşəsindən keçərkən..., Dəcəl dəstə, Əzim Əzimzadə, Fətəli xan, Gəmilər tarlaya çıxır, Həyat öyrədir, İgidliyin əbədidir sənin, İliçin döyünən qəlbi, İşıqlı yol, Kolxoz tarlalarının qəhrəmanları, Muğan qızı, O geri çəkilməlidir, Odlu burulğanın ram edilməsi, Oktyabrın qələbə addımı ilə və s.

Bu filmlərdən kommunist ideologiyasının təbliği mövzularına həsr edilənlər daha çox olsa da, sırf mədəni hadisə olan, xalqımız üçün faydalı sayıkan mövzular da az olmayıbdır.

Tarix elə tarixdir də.

O dövrdə Rusiya İmperiyasına döyüşsüz təslim olub vassallığı qəbul edən Quba xanı Fətəli xan qəhrəman, sonadək mübarizə aparıb qətlə yetirilən Gəncə xanı Cavad xansa düşmən idisə, indi əksinədir. Odur ki, Fətəli xan filminə görə Zeynəb Kazımovanı qınamaq da olmur. Kolxozdan, oktyabrdan, İliçdən bəhs edən filmlər hara, Bəxtiyar, Arşın mal alan, Əzim Əzimzadə hara?

Zeynəb Kazımova 25 sentyabr 1984-cü ildə, 71 yaşında vəfat edib. 2019-cu ildə rejissorluğu Sənan Sultanova aid olan AzTV istehsalı “Kinomuzda zərif izlər” adlı film Zeynəb Kazımovanın həyat və yaradıcılığına həsr olunub.

Allah rəhmət eləsin!

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(25.09.2025)