Kubra Quliyeva, “Ədəbiyyat və incəsənət”

Dumanlıq əsasən kosmosda toz və qaz bulududur. Dumanlıqlar (dumanlığın cəmi) ulduzların əmələ gəldiyi, yaxud ölü və ya ölməkdə olan ulduzların yaşadığı bölgələrdir. Dumanlıqlar müxtəlif forma və ölçülərdə olur.

 (http://coolcosmos.ipac.caltech.edu) 

Dumanlıqlar əsasən kosmosda qaza bənzər kütlələrdir. Dumanlığa çevrilməmişdən əvvəl onlar böyük ulduzlardır, böyük quruluşlarına görə yüksək daxili təzyiq və temperaturlara görə kosmosa qazlar buraxırlar. Bu püskürmələr çox böyük və sürətlidir. Daha sonra qaz kütlələri birləşərək, temperaturu 15000 0C-dən çox olan və dumanlıq kimi tanınan qaz buludu əmələ gətirir. Belə dumanlıqlardan biri Rozet dumanlığı adlanır, bu dumanlıq adını qırmızı rənginə görə almışdır. Rozet dumanlığının qızılgüllə heyrətamiz oxşarlığı var, ona görə də bu ad verilmişdir. Bu, tam ayın sahəsindən demək olar ki, beş dəfə böyük olan böyük bir qaz kütləsidir. Onun diametrinin 130 işıq ili olduğu təxmin edilir. Qurani-Kərimdə də Roset dumanlığı təsvir edilmişdir. Uca Allah buyurur: “Göy yarılacağı və ləkələnmiş dəri kimi qırmızı rəngə çevriləcəyi zaman. (Rəhman surəsi, 37)

Yuxarıdakı ərəb dilindən tərcümədə

 “qırmızı qızılgül ol, ləkələnmiş dəri kimi” ifadəsi səmada görünən şəkli qırmızı qızılgüllə müqayisə edir. Bu təsvir oxşar görünüşə malik qırmızı göy cisimləri ilə, xüsusən də “Roset Dumanlığı” ilə sıx oxşarlıq daşıyır. Bu barədə 1400 ildən çox əvvəl müqəddəs kitab olan Quranda qeyd edilmişdir; Həqiqətən, bizim üçün bir nemətdir ki, üzərində düşünək. Bu bizə göstərir ki, Allah həqiqətən də kainatı yaradandır. Qurani-Kərimi bütün zamanların sonuncu kitabı olaraq nazil etmişdir. Quran elmi həqiqətlər kitabıdır, hər bir möcüzə Allahın varlığına və hidayətinə işarə edir.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(04.04.2024)