Kənan Məmmədli, “Ədəbiyyat və incəsənət”

Türklər buna Anayasa deyirlər. Biz Konstitusiya. Hər iki halda söhbət dövlətin əsas qanunlar, hüuqu və azadlıqlar toplusundan gedir. 12 noyabr xüsusi gündür. Belə ki Azərbaycan Respublikasında Konstitusiya Günü hər il 12 noyabr tarixində qeyd olunur. Bu gün ölkəmizin müstəqillik dövründə qəbul olunmuş ilk əsas qanunu — Azərbaycan Respublikasının Konstitusiyasının qəbul olunduğu tarixdir.

Azərbaycan Respublikasının hazırkı Konstitusiyası 1995-ci il noyabrın 12-də ümumxalq səsverməsi - referendum yolu ilə qəbul edilib. Bu sənəd Azərbaycan xalqının suveren iradəsini, dövlətin demokratik, hüquqi və dünyəvi prinsiplər üzərində qurulmasını təsdiqləyib.

Konstitusiya — dövlətin əsas qanunu olmaqla:

• Azərbaycanın dövlət quruluşunu,
• hakimiyyət bölgüsünü (qanunverici, icra və məhkəmə),
• vətəndaşların hüquq və azadlıqlarını,
• dövlətin atributlarını (bayraq, gerb, himn)
  müəyyənləşdirir.

Bu sənəd həm də insan hüquq və azadlıqlarının üstünlüyü, hakimiyyətin xalqdan qaynaqlanması, qanunun aliliyi kimi prinsipləri təsbit edir.

Müstəqil Azərbaycan Respublikasının Konstitusiyasının hazırlanmasına Ümummilli Lider Heydər Əliyev rəhbərlik etmişdir. Onun təşəbbüsü ilə xüsusi Konstitusiya Komissiyası yaradılmış, sənəd geniş ictimai müzakirələrdən sonra referendumda xalqın səsverməsinə çıxarılmışdır.

1996-cı ildə Prezident Heydər Əliyevin fərmanı ilə 12 noyabr – Konstitusiya Günü rəsmi dövlət bayramı elan edildi. Bu gün ölkədə müxtəlif:

• rəsmi tədbirlər,
• elmi konfranslar,
• məktəblərdə maarifləndirici dərslər və müzakirələr keçirilir.

Azərbaycan Konstitusiyası — dövlət müstəqilliyimizin, hüquqi dövlət və vətəndaş cəmiyyətinin əsasını qoyan sənəddir. O, xalqın iradəsini və milli suverenliyi əks etdirən, ölkənin inkişaf yolunu müəyyənləşdirən ən ali hüquqi sənəddir.

***

Bu isə Azərbaycan Respublikasının Konstitusiyasının 1-ci maddəsidir:

I fəsil – Ümumi müddəalar

Maddə 1. Azərbaycan xalqının suverenliyi

1.     Azərbaycan Respublikasında dövlət hakimiyyətinin yeganə mənbəyi Azərbaycan xalqıdır.

2.     Azərbaycan xalqı öz suveren hüququnu birbaşa ümumxalq səsverməsi (referendum) vasitəsilə, habelə öz nümayəndələri — Azərbaycan Respublikasının seçkili orqanları vasitəsilə həyata keçirir.

3.     Azərbaycan xalqı öz taleyini sərbəst müəyyən edir və dövlətin gələcək inkişaf istiqamətlərini azad şəkildə təyin edir.

Bu maddə xalqın hakimiyyətin yeganə mənbəyi olduğunu təsbit edir. Yəni bütün hakimiyyət xalqdan qaynaqlanır və xalqın iradəsinə zidd heç bir dövlət qərarı qanuni sayılmır.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(12.11.2025)