Nemət Tahir, “Ədəbiyyat və incəsənət” portalının Qarabağ təmsilçisi
Bakıdan Ağdama yola düşən qatar Ağdam həsrəti ilə bu dünyadan köçənlərin ruhunu da aparır vətənə.
2008-ci ildə Mustafa Çəmənlinin "Ruhların üsyanı" əsərini oxumuşdum. Əsərdə vətən həsrətinə dözə bilməyən ruhlar yaşayış yerinə çevrilmiş qatarları hərəkətə gətirib Bərdədən Ağdama doğru gedirdilər. Bu gün elə həmin gündür.
Uzun illərdən sonra Bakı-Ağdam dəmir yolları yenidən canlanır. Pas basmış relslərin üstündə zaman dayanmışdı: illərin tozu, acı xatirələrin izləri və sükutun ağır nəfəsi. Bu sükutu yalnız bir həsrət var idi:Ağdamdan Bakıya uzanan yolun yenidən açılacağı günün həsrəti.
O vaxtlar qatarların səsi şəhərin şah damarları kimi sanki qan daşıyırdı. Amma müharibə həmin damarı kəsdi. Qatarlar dayananda həm səs yox oldu, həm də insan ömrünün yaddaşındakı ritm itdi. Vaqonlar isə qaçqınların məskəninə çevrildi.Çörəyin bişdiyi, uşaqların böyüdüyü, dərdlərin bölüşüldüyü darısqal evlərə. Qatarlar artıq nəqliyyat olmaqdan çıxdı, yaşamaq uğrunda mübarizənin sığınacağına çevrildi.
İndi isə hərəkət bərpa olunur. 32 ildən sonra relslər yenidən ayaq səsləri eşidir, stansiyalar sevinc dolu gözlərlə dolur. Bu, sadəcə bir qatarın yol alması deyil, bu, Azərbaycanın tarixinə yazılan yeni səhifədir.
Qatar yola düşəndə insan sanki iki dövrün şahidi olur: biri dağıntılar, itkilər və həsrət dolu illər; digəri isə yenidənqurma, qələbə və ümidin gerçəkliyə çevrilməsi. Bu yol həm sərnişin daşımaq, həm də yaddaş daşımaq üçündür. Hər vaqonun təkəri deyir: “Vətənə dönüş başlayır, həyat qayıdır.”
Ağdam–Bakı qatarı bu gün relslərdə sadəcə sürətlənmir. O, pas basmış yolların üstündə zamanın ağır yükünü də aparır. Arxada qalan illərin ağrısını, köçkün vaqonlarının nisgilini, qaranlıq yuxuları da özü ilə çəkib aparır. Qarşıda isə işıqlı sabahlar, qurulan yeni evlər, açılan məktəblər və şən uşaq səs-küyü var.
Bu qatar həm də bir simvoldur: xalqın əyilməzliyinin, torpağa bağlılığının və sabaha inamının simvolu. İndi relslərin üstündə dəmir təkərlər yox, həm də bir millətin qüruru irəliləyir.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(30.08.2025)
