Şəhla Rəvan,
Cəlilabad rayon Göytəpə şəhər şəhid Vasif Hüseynov adına 2 N-li ümumtəhsil tam orta məktəbnin direktoru,filoloq, ədəbi təhlilçi və tənqidçi, şair. “Ədəbiyyat və incəsənət” üçün
Azərbaycanın Xalq şairi mərhum Bəxtiyar Vahabzadənin (1925-2009) xatirəsini əziz tutmaq və 100 illik yubileyinə ədəbi töhfə olaraq onun poeziya nümunələrinin təhlilini davam etdiririk. Bu dəfə görkəmli şairimizin daha bir şerini təhlil etmək və onu B.Vahabzadə poeziyasının vurğunları ilə bölüşmək istəyirəm...
KÖNÜL VERDİK
Könül verdik, biz and içdik
Əhdimizə dönə-dönə.
Amma yenə inanmadıq
Nə sən mənə, nə mən sənə.
Ayıltmadıq könlümüzdə
O gözləri yol çəkəni.
Xəyallanıb uçurmadıq
Nə sən məni, nə mən səni.
Sənin sevda yollarını
Kirpiyimlə süpürənəm.
Bu eşqsiz, bu sevdasız
Nə sən sənsən, nə mən mənəm.
Bir uçuşu görməmişik
Nə sükansız, nə yüyənsiz.
Biz ki bütöv olmamışıq
Nə sən mənsiz, nə mən sənsiz.
Bəxtiyar Vahabzadə
Şeirin təhlili:
Bəxtiyar Vahabzadənin "Könül verdik" şeiri iki insan arasındakı mürəkkəb münasibətləri, etibarın olmamasını və bir-birini tamamlamayan sevgini olduqca təsirli şəkildə təsvir edir. Şeir boyu bu qeyri-müəyyənlik və tamamlanmamışlıq hissi özünü büruzə verir.
Birinci bənd:
Şeirin ilk bəndi münasibətin əsas paradoksunu ortaya qoyur:
"Könül verdik, biz and içdik
Əhdimizə dönə-dönə.
Amma yenə inanmadıq
Nə sən mənə, nə mən sənə".
Burada şair sevgililərin bir-birinə qəlb verdiyini, hətta and içdiyini qeyd edir, lakin buna baxmayaraq qarşılıqlı inamın olmadığını vurğulayır. Bu, münasibətin zahiri tərəfi ilə daxili mahiyyəti arasındakı ziddiyyəti göstərir. And içmək ciddiyyət nişanəsi olsa da, inamsızlıq hissi bu ciddiyyəti kölgədə qoyur.
İkinci bənd:
İkinci bənddə könüllərin "ayıltmadığı" və "uçurmadığı" qeyd olunur:
"Ayıltmadıq könlümüzdə
O gözləri yol çəkəni.
Xəyallanıb uçurmadıq
Nə sən məni, nə mən səni".
Bu misralar sevginin ruhu yüksəldən, xəyalları alovlandıran gücünün bu münasibətdə işə yaramadığını ifadə edir. Sanki daxili bir boşluq, yola çıxmaq istəyən gözlərin belə oyana bilmədiyi bir durum təsvir olunur. Bu, sevginin mənəvi baxımdan nə qədər sönük olduğunu göstərir.
Üçüncü bənd:
Üçüncü bənddə şair öz fədakarlığını dilə gətirir:
"Sənin sevda yollarını
Kirpiyimlə süpürənəm".
Bu misra sevgilinin yolunu kirpikləri ilə süpürmək kimi böyük bir fədakarlığa hazır olduğunu göstərir. Lakin bəndin ikinci hissəsində belə deyir:
"Bu eşqsiz, bu sevdasız
Nə sən sənsən, nə mən mənəm,"
Bu misraları deməklə, bu fədakarlığın belə əsl mənliyə aparmadığını ifadə edir. Sevgi olmadan nə onun, nə də özünün əsl "öz"ü ola bilməyəcəyini vurğulayır. Bu da sevginin insan varlığının təməl hissəsi olduğunu göstərir.
Dördüncü bənd:
Şeirin sonuncu bəndində isə şair tamamlanmamışlıq hissini metaforik şəkildə ifadə edir:
"Bir uçuşu görməmişik
Nə sükansız, nə yüyənsiz.
Biz ki bütöv olmamışıq
Nə sən mənsiz, nə mən sənsiz".
Sükansız və yüyənsiz uçuş, azadlığın və tamlığın simvoludur. Lakin şeirdə bu uçuşun heç vaxt baş vermədiyi qeyd olunur. Bu münasibətdəki həqiqi ahəngin və bütünlüyün əlçatmazlığını göstərir.
Son misra bir daha vurğulayır ki, onlar bir-birləri olmadan, həqiqətən də bütöv deyillər, lakin bu bütünlük əldə olunmamış qalır.
Nəticə:
Nəticə olaraq, "Könül verdik" şeiri sevgini, bağlılığı və inamı dərindən araşdırır. Bəxtiyar Vahabzadə bu şeirdə ikili hissləri - sevgi arzusu ilə inamsızlıq arasındakı ziddiyyəti, fədakarlıqla əlçatmazlıq arasındakı uçurumu ustalıqla təsvir edir.
Şeir oxucunu münasibətlərin mürəkkəbliyi, qarşılıqlı inamın vacibliyi və əsl bütünlüyün əhəmiyyəti barədə düşünməyə vadar edir. Şeirin ümumi tonu kədərli və bir qədər də ümidsizdir, çünki sevgililər heç vaxt tamamilə bir-birinə inana və ya tamamlana bilmirlər.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(11.11.2025)
