Şəhla Rəvan,

Cəlilabad rayon Göytəpə şəhər şəhid Vasif Hüseynov adına 2 N-li ümumtəhsil tam orta məktəbnin direktoru, filoloq, şair. “Ədəbiyyat və incəsənət” üçün

Bəxtiyar Vahabzadə (1925-2009) Azərbaycan ədəbiyyatının qüdrətli nümayəndələrindən biridir. Onun yaradıcılığı avtobioqrafik elementlərlə zəngindir, çünki şair öz şəxsi təcrübələrini, hisslərini, düşüncələrini, millətinin və ölkəsinin taleyini əks etdirən əsərlərində daima özünü ifadə etmişdir.

Məlum olduğu kimi, bu il Azərbaycan Respublikasının Müzəffər Ali Baş Komandanı və Prezidenti cənab İlham Heydər oğlu Əliyev tərəfindən Bəxtiyar Vahabzadənin 100 illik yubileyinin qeyd edilməsi haqqında sərəncam imzalanmışdır.

Heç şübhəsiz, bu sərəncam ölkə rəhbərliyinin Odlar Yurdu Azərbaycanımızın qədim və zəngin ədəbiyyatına göstərdiyi xüsusi qayğının bariz nümunələrindən biridir.

Mən də görkəmli şairimizin xatirəsini əziz tutmaq hədəfi ilə onun çox sevdiyim şeirlərindən biri barədə qısa ədəbi təhlillərimi qələmə almaq və onu B.Vahabzadə poeziyasının heyranları ilə bölüşmək istədim...

ÖZÜNÜ DİNLƏ

Dinlə bu dünyanı öz ürəyinlə,

Sənət aləmində özünü dinlə.

Özgəni dinləsən kökdən düşərsən,

Sən özün özünə özgələşərsən.

«Özümü kənardan seyr edim» - deyə

Nə olar, hərdənbir çəkil təkliyə.

Üzbəüz, təkbətək qal ürəyinlə,

Sən onu dinlə!

Tək onu dinlə!

           Bəxtiyar Vahabzadə

ŞEİRİN TƏHLİLİ:

Bəxtiyar Vahabzadənin "Özünü dinlə" şeiri müasir insanın daxili dünyasına, şəxsiyyətinin bütövlüyünə və özünə hörmət hissinin vacibliyinə toxunan dərindən fəlsəfi bir əsərdir.

Şair bu şeirdə insanın özünü tanımasının, öz dəyərlərinə sadiq qalmasının, başqalarının təsirindən qorunmasının zəruriliyini vurğulayır.

ŞEİRİN MƏZMUNU:

Şeir insanın özünü dinləməsinin vacibliyi üzərində qurulub. Bu, sadəcə eşitmək deyil, öz daxili səsinə qulaq asmaq, öz hisslərinə və düşüncələrinə etibar etmək deməkdir. Şair vurğulayır ki, insan əgər özünü dinləmirsə, başqalarının təsiri altına düşərsə, "kökdən düşər", yəni öz mahiyyətini itirər, özünə yadlaşar. Bu, şəxsiyyət itkisi, özünə inamsızlıq deməkdir.

Şeirdə xüsusilə "Sənət aləmində özünü dinlə" misrası diqqət çəkir. Bu, yalnız sənətkarlar üçün deyil, bütün insanlar üçün özünəməxsusluğun, orijinallığın əhəmiyyətinə işarədir. Hər bir insan öz fərqli xüsusiyyətləri ilə dəyərlidir və bu fərqlilikləri qorumaq vacibdir.

Şeirin son hissəsində şair təkliyə çəkilməyin, yəni özü ilə baş-başa qalmağın əhəmiyyətini qeyd edir. Bu təklikdə məqsəd cəmiyyətdən təcrid olunmaq deyil, əksinə, daxili dünyanı dinləmək, özünü kənardan seyr etməkdir. Bu proses insanı özünə daha yaxınlaşdırır, özünü daha yaxşı anlamağa kömək edir.

"Üzbəüz, təkbətək qal ürəyinlə, Sən onu dinlə! Tək onu dinlə!" misraları bu mesajın kulminasiya nöqtəsidir. Ürək burada insanın vicdanı, daxili səsi, həqiqəti simvolizə edir.

BƏDİİ XÜSUSİYYƏTLƏR:

Şeir dilinin sadəliyinə və aydınlığına baxmayaraq, dərin fəlsəfi mənalar daşıyır və oxucuda güclü təəssürat yaradır. Həmin şeirin bədii xüsusiyyətləri olaraq aşağıdakıları qeyd etmək olar:

1. Təkrirlər;

"Dinlə", "özün", "tək" sözlərinin təkrarı şeirin əsas ideyasını vurğulayır və ritmik bir ahəng yaradır. Bu təkrarlar mesajın yadda qalmasına kömək edir.

2. Aforizmlər;

Şeirdəki "Özgəni dinləsən kökdən düşərsən, Sən özün özünə özgələşərsən" misraları aforistik xarakter daşıyır və həyat dərsi verir. Bu misralar şeirin əsas fəlsəfi yükünü daşıyır.

3. Metafor;

"Kökdən düşmək" ifadəsi öz mahiyyətini itirmək, ruhən boşalmaq mənasında işlənmiş güclü bir metafordur.

4. İfadə tərzi;

Şair məsləhətverici, yolgöstərən bir tonla danışır. Bu, oxucu ilə daha yaxın bir bağ qurmağa kömək edir.

5. Axıcılıq və ritmilik;

Qısa misralar və sadə dil şeirə axıcılıq və ritm verir, onu asan oxunan və yadda qalan edir.

NƏTİCƏ:

"Özünü dinlə" şeiri mərhum şairimiz Bəxtiyar Vahabzadənin yaradıcılığında insanın daxili aləminə verdiyi önəmin bariz nümunəsidir. Şeir insanlara öz dəyərlərinə sadiq qalmağı, cəmiyyətin və başqalarının təsiri altında özlərini itirməməyi tövsiyə edir.

O, hər bir fərdin unikal və dəyərli olduğunu, öz daxili səsini dinləməyin, öz vicdanı ilə yaşamağın əsas həyat prinsiplərindən biri olduğunu çatdırır. Bu şeir, insanın özünü tanımaq, özünə hörmət etmək və həyatda öz yolunu tapmaq yolunda bir bənzərsiz bələdçidir.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(04.07.2025)