“Ədəbiyyat və incəsənət” portalının “Ulduz” jurnalı ilə birgə Biri İkisində layihəsində bu gün şeir vaxtıdır, sizlərə Tural Turanın şeirləri təqdim edilir.
***
Bu gecə
qoluna girdim kölgəmin.
Keçdim
tanımadığım küçələrin şah damarından.
Közərən işıqların sevişdiyi döngədə
tanımadığım bir qapıya vuruldum.
Göz yaşlarını unutduğum pəncərə
bizi görüncə örpəyini üzünə çəkdi...
Baxışlarımız ayaqlarımıza uduzdu,
bu gecə baxışlarımız qaldı heç-heçə...
Tutdum kölgəmin əlindən
bir az da getdik.
Elə həmin küçədə
üzü kirli körpə ayaq izlərinin
üşüdüyü
bir səkiyə vuruldum.
Vurulmaqdan süd qoxusu gəlirdi,
kölgəmlə uşaqlığımıza qayıtdıq.
Kiritdik
müharibədən sonra
yarımçıq doğulmuş göz yaşlarımızı.
Qısqandı bizi
başımızın üstəki buludlar da
və
çıxardı alt paltarlarını...
Üzümüzü, gözümüzü güllələdi yağışlar.
... Elə o an vurulduq göy üzünə,
bayaqkı pəncərədən oğurladığımız baxışla...
1 NOYABR TABLOSU
Hardasa
gözlərini itirmiş işıq
unudulmuş bir qadın bədəninə toxunur
noyabrın qanı laxtalanan gecə...
Ardınca
öz istisinə vurulur
unudulmuş bir qoxu.
Haradasa
boynubükük bir kölgə
dodağından alışır...
Hansısa çarpayıda
andını pozur bir yuxu...
Elə həmin an
kilsə pəncərəsindən öpüb
məscid divarında yuva quran gülləyə
məktub yazır
unudulmuş qadın baxışları:
– Gəl, gəl,
gəl bir də öp
çarpayımın soyuq tərəfini...
ƏLLƏRİMİN YADDAŞI
Əllərim dil açır gecənin
içindən keçən tənha işığa.
Yalvarır o işığın kölgəsiz addımlarına ki,
öz doğum günündə güllələməsin
yanaqlarına əsir düşən payızı.
Əllərimin səsi eşidilmir bu gecə də,
çıxıb gedir o tənha işıq,
çıxıb gedir
payızın sonuncu doğum gününə sarı.
...Və günəşin dirijorluğunda
yıxılır bütün küləklər
ay işığının boynundan asılan
edam kötüklərinə tərəf...
O an dili tutulur ovuclarımın,
unudur gecə işıqlarına söykənən
bütün and yerlərini.
Silinir,
silinir əllərimin yaddaşından
bütün müqəddəslər...
***
Axan qandan günəş çıxır bu gecə...
Qırx dörd gecənin qan yaddaşı
dəfn olunur beləcə...
Dəyişir göylərin də
dumanlı qan qrupu...
Kimsə ay işığının alnından öpür.
Kiminsə dodağında
külü qalmış öpüş alışır.
Toplar da yorulub
ölümə göndərdiyi
balasını əzizləməkdən.
Hardasa bir duanın
yenə qanı sovrulur.
...Elə bu dəqiqə
açılır savaşın sonuncu gülləsi.
Son mərminin də canı qurtarır
ölümü yarıyuxulu gözləməkdən.
Partlayan son mərmini
axır nəfəsdə oyadır öz səsi...
İndi
təmizlənir bütün bayraqlardan,
təmizlənir
ünvanı unudulmuş qan ləkəsi.
Bütün silahlar
yuxuya gedir
öz kölgəsində.
Hansısa bədəndə soyuyan qəlpə
özünə ilk məktub yazır
son nəfəslər ölkəsindən...
İndi
boz silahların günahını
kövrək bir sükut yuyacaq.
Növbəti savaşadək
təkçarpayılıq yuxular
bir dul qadın sinəsində
bir atasız körpə səsində
qan qoxuyacaq, tabutum,
qan qoxuyacaq!..
İndi... bütün güllələrin
canı qurtarır adamlardan...
İndi bütün silahların ibadət vaxtıdı
növbəti müharibəyə qədər...
Axan qandan günəş çıxır bu gecə...
TƏNHA AD GÜNÜ TABLOSU
İndi,
elə indi hansısa təqvimin doğum günüdü.
Hansısa göz yaşının ayaqları burxulur.
İndi,
elə indi hardasa hönkürür yarımçıq bir dua.
Hardasa tənha ocaqlar and içir qara suya...
...Bu an,
elə bu an soyunur alın yazısını göy üzü.
Süzülür ay işığından ilğımların key üzü.
Bir addım səsi sarılır xatirələrin boynuna.
...Və hardasa bir qız
unutduğu ünvanı təzədən geyinir əyninə...
Bu dəm,
elə bu dəm yığışır gözləri
pəncərələrdən yolların.
Yollara məktub yazan
ayaqyalın tablolarsa
bakirə sağlıq deyir
tənha ad gününə...
***
Çıxdım noyabrda təqvimin üstə,
Soyuğun son izi içimə düşdü...
Göy üzünün yarım qalan duası
Sürüşərək ayaq ucuma düşdü.
Qəbrimi görüncə soluqlarımda
İtirdi sirrimi dodaqlarım da.
Bulud səngər qazdı yanaqlarımda,
Payızın mərmisi saçıma düşdü...
MÜHARİBƏDƏN SONRA...
(Göy üzünə rekviyem)
Bütün pəncərələr bükər boynunu,
bütün qapıların sinəsi alışıb yanar...
Bütün tabutlar dəyişər əynini,
bütün kimsəsiz məzarlardan
son andını unudan günəş doğar.
Dualar da çıxıb gedər
müharibələrdən sonra.
Dualar da çıxıb gedər başıaşağı.
Elə ovuclar da...
Divardakı şəkillər
saçlarını sığallayar hər gecə
ata yolu gözləyən
neçə-neçə uşağın...
Günəş doğar, səhər olar
amma açılmaz sabahların
ata tərəfi, ər tərəfi...
Körpələrin göz yaşından yıxılar
qara-qara buludların şərəfi...
...Sonra
bütün gülüşlər özünə inanar,
təbəssümlər dəyişər
işıqların dinini...
Hər məzarın başı üstə
bir dul qadının işığı yanar.
Üzü üstə yatan
taykeş əsgər çəkmələrinin
yuxusunu döyəcləyər bir sual:
– Göy üzü sağdımı?
BU GECƏ ÖLƏNLƏRƏ...
Ümidlər tükəndi bu gecəyarı,
Öldüm bir arzunun sinəsi üstə.
Son nəfəsdə çağırmadım dostları,
Öldüm zərrə-zərrə, öldüm ahəstə...
Əvvəlcə döyüntüm yuxuya getdi,
Sonra əllərimin nəbzi dayandı.
Ardınca gözlərim sorğuya getdi,
Sonra ayağımın izi dayandı...
Başımı söykədim boynuma sarı.
Göyün üzündə də dayandı zaman.
Tanrıyla görüşdük bu gecəyarı,
Sənsənmi? – səslədi işıq astadan...
8 NOYABR
Göz yaşımdan Tanrı gəlib su içir,
asılıb gözümdən duamın üzü.
Ürək döyüntümdən bir manşet keçir:
– İşıq bir gözümdü, ilğım bir gözüm...
Dan yeri üzündən açır yaşmağı,
salır kürəyinə itkin qurşağın.
Yenə də yuxumun gözü korlaşır,
yenə bir nəğmənin tutulur dizi...
Hardasa can verir bir güllə səsi,
yıxılır bir əlsiz ağuşun üstə.
Üfürüb andına ən son nəfəsi
yazır son sözünü yağışın üstə...
***
Bu gecə yuxuda Məkkəmizi gordüm, Şuşaya getmişdim. Yuxuda yazıldı bu şeir... Şuşaya getmədən Şuşada oldum, mədəniyyətimizin Məkkəsini gəzdim...
Şuşada yaz idi... Amma güllər hələ də barıt qoxuyurdu...
Gəldim tozlu yaddaşımla,
Şuşa, məni tanıdınmı?
Əlimdəki başdaşımdan
Şuşa, məni tanıdınmı?
Yaxamda ildırım çaxır,
Göz yaşımdan dinim axır,
Arxamdan öz kölgəm baxır...
Şuşa, məni tanıdınmı?
Yaslanıb Cıdır düzünə,
Sabahlar gəlir özünə...
Bax Tanrının sağ gözündən –
Şuşa, məni tanıdınmı?
Qol qaldırıb azan səsi!
Alnımda taleyim əsir...
Hər duamın minarəsi –
Şuşa, məni tanıdınmı?!
Bir yuxu var – ömür yoran...
Dualardan səni soran...
Mənəm – beş min illik Turan,
Şuşa məni tanıdınmı?..
UZAQLIĞIN TABLOSU
Üşüdər gözlərini
uzaq bir pəncərədə hönkürən işıq.
Üşüdər – əynindəki tabut kimi...
Bir an titrədər kürəyini
yiyəsiz skamyaların soyuqluğu.
Tellərinə əl gəzdirər
quru söyüdün budağı.
Söykənərsən göz yaşına
fikirlərinqarışıq:
unutdurar özünü
xatirələrdən sıçrayan
qəlpələrin çoxluğu.
Keçmişin atdığı mərmilər
Qəfil isidər gözlərini...
Bir də baxarsan ki,
nəbzi vurmur ayaq izinin...
...Və
diz çöküb başdaşında
yoxluğun soyuqluğu.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(01.07.2025)
