“Ədəbiyyat və incəsənət” portalının “Ulduz” jurnalı ilə birgə Biri ikisində layihəsində bu gün nəsr zamanıdır, sizlərə Tural Cəfərlinin “Eyforiya” adlı hekayəsi təqdim edilir.
Tural CƏFƏRLİ
EYFORİYA
Atamın üzündəki kədərqarışıq təbəssüm onu yad və anlaşılmaz adama çevirmişdi. Yaşıl rəngli toxunma yun köynəyi hələ də yadımdadır. 90-larda belə köynəklər dəbdəydi. Alverçilərin ayağı Türkiyəyə açılandan sonra, demək olar ki, hamının əynində belə yaşıl yun köynəklərdən görmək olardı. İşığın, internetin olmadığı vaxtlar idi... Evdə atamın başına yığışıb həvəslə danışdığı qədimi əhvalatlara qulaq asardıq. Atamın danışdıqları bizi qorxutsa da, onu maraqla dinləyir, əhvalatları gözümüzün önünə gətirir və beləcə sehrli bir aləmə düşürdük.
Məncə, atam yaxşı rejissor, ya da ssenarist ola bilərdi. Yadımdadı, atamın danışdığı əhvalatların birində qorxumdan altımı islatmışdım, həmin axşam səhərə kimi gözümə yuxu getmədi. Sonra hər şey unuduldu, atam müharibəyə getdi, ağır yaralandı, iki ay komada qaldı, ölümünü gözləyirdik, ümidimizi itirmişdik. Dəfn üçün hazırlıqlar görməyə başlamışdıq ki, atamın ayılması xəbəri gəldi. Çox qorxmuşdum, elə bilirdim ki, atam danışdığı əhvalatların gerçək olması üçün özünü ölülüyə vurub, sonra da dirilib... Evə qayıdandan sonra danışdığı qorxulu əhvalatları bu dəfə canlı yaşamağa başladıq...
***
Atam müharibədən qayıdandan sonra qəribə olmuşdu. Onun bu qəribəliklərinə dözməyəndə evdən çıxır və gecə yarısına qədər evə qayıtmırdım... Məni görəndə atamın qanı qaralırdı. Əsəbiləşir, sonra da məni söyməyə başlayırdı. Anamın çarəsiz və yorğun baxışları “Görüm müharibə çıxaranın evi yıxılsın” – deyirdi sanki. Mən isə susur, bu barədə danışmaq istəmirdim. Sanki belə də olmalı idi...
– Ata, yağış yağır, olar içəri keçim?!
– Kəs səsini küçük! Qal yağışın altında!
– ....
– Ordasan?
– Burdayam...
– Ayaqqabılarını çıxar, qoy içinə su dolsun.
– ...
– Nə vaxt içəri keçə bilərəm?
– Hələ qal orda! Yağış kəssin, gələrsən!
– ...
***
O, yağış yağdığı üçün qaşqabağını tökür, yol boyu öz-özünə deyinib kimisə söyürdü... Və iti addımlarla belə bir görüntü yaradırdı ki, guya harasa tələsir... Başını iki əli ilə qaşıyır, dağınıq saçlarını düzəltmək istəsə də, alınmırdı. Hər gün parkda eyni skamyada əyləşib cibindən çıxardığı qəzet parçalarını ucadan oxuyurdu. Yağış onu başdan-ayağa islatsa da, heç nə vecinə deyildi. Skamyada oturub ayaqlarını qucaqlamışdı. Qəfil arxa tərəfdəki skamyada kimsə öskürdü. Cəld ətrafına boylandı. Heç kim yox idi. Sonra ayaqlarını üst-üstə aşırıb çırtma çalmağa başladı:
– Yağış yağır, edir alqış, yağış, yağış, edir qarğış... Mənə alqış, ona qarğış. Mənə alqış, ona qarğış. Yağış yağır, yağış yağır...
Heç kim məni axtarmırdı. Çünki mən əvvəlcə özümü, sonra isə ailəmi itirmişdim. Hava yavaş-yavaş qaralırdı: “Gərək bu gecə intihar etməyim. Axı bu gecə Nərmini gördüyüm ilk gecədir... On il əvvəl, payız axşamında, metroda onu görən kimi əlim ayağıma dolaşmışdı. Birtəhər özümü ələ alsam da, içimdə titrəyən “qorxu”nu qova bilmədim o gün... Yağış ara vermirdi. Sonra da... Sonra hər şey adiləşdi... Metroda it yiyəsini tanımadığı bir vaxtda tanımışdım onu. Yaddaşım zəif olsa da, onun baxışlarını, bir də yağışdan sonra torpaq qoxusunu xatırladan saçlarını heç vaxt unuda bilmirəm”...
***
– Tfuu, sənin kimi oğulun üzünə! İşə yaramaz köpəyin oğlu!
– ....
– Get özünü as. Odeyyy, çatı da var. Boyunu yerə soxum!!!
Bu, atamın mənə dediyi axırıncı sözlər idi. Sözün əsl mənasında axırıncı... Dəfn günü bərk yağış yağdı. Qonşular meyiti yumaq üçün həyətdə çadır qurub, mürdəşiri gözləyirdilər. Əmim içəri keçdi. Yuyat yeri darısqal idi, yağış da bir yandan kəsmək bilmirdi. Qəbiristanlığa çatanda yağış bir az da gücləndi. Elə bildim atam dirilib, yenə məni söyəcək. Özü də sulu söyüşlərlə... Ancaq elə olmadı. Sonra üç ay yağış yağmadı. Quraqlıq oldu. O gündən sonra hər yağış yağanda qorxuram. Elə bilirəm ki, atamın qəbri indicə su ilə dolacaq. O da qəbirdən qalxıb məni söyəcək, özü də sulu söyüşlərlə...
Yeməyi iştahla yeyər, qaşığı ağzına aparmaq əvəzinə, dodaqlarını qaşığa uzadardı. Yeməyini yeyib qurtaran kimi boşqabını yuyub, eyvana çıxardı. Ən azı bir saat eyvanda oturar, arada öskürər, sonra da deyinə-deyinə qəzet oxuyardı. Mətbəxdə oturub, dinməzcə atamın deyinməyinə qulaq verərdim. Elə hey kimisə söyür, borcunu istəyir, and içir, sonra dediklərini təkrar edərdi. Yatanda xoruldayır, ancaq yuxuda heç kimi söymürdü. Hərdən atamın uşaq vaxtı bizə danışdığı qorxulu əhvalatlarına qulaq asmaq, yenidən altımı islatmaq istəyirəm. Ancaq bu əhvalatlar indi adama elə gülməli gəlir ki...
Nərminlə ayrılanda söz verdim ki, bir daha onu xatırlamayacam. O da mənə inandı. Hələ zarafatla dedi ki, onsuz da yaddaşın zəifdi, yəqin, məni elə yolüstü unudarsan... Ancaq yanılmışdı. Bütün yollar onu mənə xatırlatdı... Hətta pis yollar da...
Tez-tez şəhərin ən tanınmış gecə klublarının birində barmen işləyən sinif yoldaşım Aysellə görüşürdüm. Həftəsonu məni işlədiyi klubda qonaq edirdi. Çox səliqəli qız idi. Müştərilərlə ədəbiyyatdan danışmağı sevirdi. Hətta Puşkinin şeirlərini əzbər bilən müştərilərlə ödənişsiz görüşməyə də razı olurdu. Sonra Puşkinin şeirlərini əzbərləyən müştərilərin sayı artmağa başlayanda söhbəti tutmuşdu. Qəfil Artur Remboya keçid eləmişdi. Bir müddət müştərilərin sayında azalma oldu. Aysel boynuna, qoluna, bir də sinəsinə məşhur şairlərin şeirlərindən misraları tatu eləmişdi. Sinəsinə Salam Sarvanın iki misrasını döydürmüşdü: “Sənin ad gününə gül dərmək üçün sinəmə şəkdiyin dağa çıxıram...” Bəzən pullu müştərilərin ona təklif etdiyi yüksək məbləğdən imtina edib Seyid Əzimin qəzəllərini əzbər bilən səfil bir müştərisinin görüşünə tələsirdi... Aysel qısa müddətdə hardasa yüzə yaxın adama həm rus, həm də Azərbaycan poeziyasının klassiklərinin şeirlərini əzbərlətmişdi...
– Yazıq, ay bədbəxt, çıx get özünə başqa bir iş tap. Axırda bu axmaq və mənasız poeziyanın qurbanı olacaqsan!
Muradı xırıltılı səsindən tanıdım.
Klubun mühafizə rəisi işləyən Muradla eyni məktəbdə oxumuşuq, Ayseli sevirdi, ancaq bunu etiraf edə bilmirdi. Bir dəfə əlində Puşkinin kitabını görüb gülmüşdüm. Murad həmin kitabın Aysellə bir əlaqəsinin olmadığını desə də, inanmamışdım...
– Nə edim, ölürəm də poeziyadan ötrü, Aysel saqqızı ağzında şişirdib partladır, arada mənə göz vururdu.
– Yəqin, özün də şeir-zad yazırsan?
– Özüm şeir yazmasam da, mənə şeir yazanlar çoxdu... Aysel elə qəhqəhə çəkdi ki, onun yerinə mən utandım. O gündən sonra bir daha Aysellə görüşmədim. Hiss elədim ki, poeziyaya olan münasibətim məni Ayseldən uzaqlaşdırmışdı...
Qapının cırıltısına ayıldım. Alik idi. Bütün günü zibilliklərdə eşələnən, gecələri isə sərxoşluqdan açarını itirən Aliki düz on ildən çoxdu tanıyıram. Vağzalda tanış olmuşduq. Tələbə idim, axşamları vağzalda araba sürməklə cib xərcliyimi çıxarırdım. Alik də vağzalın çayçısı idi. Heç kimi yoxdu, özünün dediyi kimi “anadangəlmə yetimdi”...
Qapını bağlamırdım. Bilirdim ki, Alik açarını itirir, ona görə də qapını açıq qoyub yatırdım. İkimiz bir otaqda qalırdıq. Otaq deyəndə ki uçuq bir damın yarımçıq qalan bir komasını nəzərdə tuturam. Divardan atamın şəklini asmışdım. Alik də hər dəfə kişini soruşur, deyir, bu kişi hardansa mənə tanış gəlir. Ancaq yadına sala bilmir...
***
– Gözlə, bir dənə çay qoyub gəlirəm.
– Əziyyət çəkmə, içib gəlmişəm. Yalan deyirəm. İki gündü ağzıma yağış suyundan başqa bir şey dəymir...
– Nə əziyyət? Sənin kimi qonağın gözüm üstə yeri var.
Fuadı lap uşaqlıqdan tanıyıram. Bir məhlədə böyümüşük. Qorxaq və cılız olduğuna görə məhlə uşaqları onu tez-tez incidir, başına it oyunu açırdılar. Onu həmişə müdafiə edir, tərəfini saxlayırdım. Nəsə yazığım gəlirdi. İndi özəl xəstəxanaların birində həkim işləyir. Sağ olsun, çox köməyimə çatır. Arada cib xərcliyi də verir. Götürmək istəmirəm. Pulu zorla cibimə basır:
– Bunu qoy cibinə, sən mənim canım, mənə Ayseldən danış...
– Ayseldi də...
– Puşkini yenə sevir?! – dodaqları əsir.
– Yox, Seyid Əzimi sevir daha...
– İlahi... – deyib susur. Sağollaşıb çölə çıxıram. Fuad Ayseli dəlicəsinə sevirdi. Ancaq ədəbiyyatı zəif bildiyi üçün Aysel onu heç vaxt yaxınına buraxmırdı...
Çölə çıxan kimi qusdum. Boğazım düyünləndi. Az qala nəfəsim kəsiləcəkdi. Birtəhər yaxınlıqdakı kafeyə tərəf getdim. İki saatdan sonra özümə gəldim. Hər dəfə Fuadla görüşəndən sonra halım xarab olurdu. Ya qusmağım gəlirdi, ya da başım ağrıyırdı. Həyətdə dayanıb ətrafa baxa-baxa mızıldanmağa başladım. Göyün üzünü alan qara buludları görüb əsəbiləşdim. Öz-özümə fikirləşdim: “yenə yağış yağacaq”. Heç beş dəqiqə keçmədi ki, yağış yağmağa başladı...
Küçənin başında iki it bir-biri ilə boğuşur, pişiklər də damın üstündən bu davaya tamaşa edir, bir qədər aralıda dayanan adamlar əlində telefon bu boğuşmanı çəkirdilər. Qəfil yağış gücləndi. Hərə bir tərəfə dağılışdı. İtlər isə hələ də boğuşurdu. Səkinin qırağında oturub ayaqqabılarımı çıxartdım. Corablarımı sıxıb yenidən geyindim. Ayaqqabılarımın içi su ilə doldu. Atamı xatırladım. Görəsən, niyə ayaqqabılarımın su ilə dolmasını istəyirdi? Bu sual məni həmişə düşündürür və qorxudurdu... Qalxmaq istəyirdim ki, kimsə əlini çiynimə qoydu, başımı qaldırmadan dilləndim:
– Kimsən?
– Dur, evdə səni gözləyirlər! Səsindən tanıdım. Nərminin səsi idi...
– Kim?
– Gedək, özün görərsən!
– Hələ yox...
– Niyə?!
– Gözlə, yağış kəssin, sonra!..
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(30.06.2025)
