“Ədəbiyyat və incəsənət” portalının “Ulduz” jurnalı ilə birgə BİRİ İKİSİNDƏ layihəsində bu gün sizlərə istedadlı gənc şair Aqşin Evrənin özüylə söhbəti və şeirləri təqdim edilir.

Aqşin EVRƏN

özüylə söhbəti...

Bu mənim ikinci “Özüylə söhbət”imdir.

Birinci neçə il əvvəl olub – 9, ya 10 – xatırlamıram.

O vaxt özümə nələri danışdığım da, açığı, sözün düzü, doğrusu, vallahi, billahi, yadımda deyil.

Olsun. Məncə, beləsi daha düzgün: bəzi şeylər yaddaşımızda boz-bulanıq qalmalı. Fraqmental. Bir neçə hissəsi itmiş pazl kimi.

Elə bil sözü sətirdən sətrə keçirərkən defis (-) işarəsi qoyursan, növbəti sətirdən yazacağın hecanı xatırlamırsan.

Amma bir şeyi deyim: bu defis (-) ki var, gərək olmayaydı. Sözlər niyə belə yad cisimlərə məruz qaldı? Bu defis (-) sözlərin arasında əməliyyat zamanı xəstənin qarnında unudulmuş cərrah bıçağı kimi görünür.

Biz qədim daş kitabələrin soyuq səthinə də bu sözləri cərrah bıçağı kimi itiuclu alətlərlə yazmışıq.

Əsrlərdir sözü bıçaqlayırıq, lakin o hələ də canlı, qüdrətli və əbədidir.

Burada reklam fasiləsinə ayrılıb tarixin, ədəbiyyatın, fəlsəfənin müxtəlif askpetlərdən çözməyə çalışdığı “daş, silah, söz” fenomeninə nəzər salmaq istəyirəm.

Niyə “daş” sözünün ağlımızdakı ilkin təəssüratı silahdır? Hansı səbəbdən “daş” deyəndə ağlımıza ev tikmək, saray ucaltmaq yox, baş yarmaq gəlir? Cavab çoxşaxəlidir, ancaq bir o qədər də sadə: çünki daş bizim dini-mifoloji yaddaşımızda Qabilin qardaşı Habili öldürdüyü silah olaraq qalıb.

Əlahəzrət sözün, mətnin gücü burada növbəti dəfə ortaya çıxır. Sən milyonlarla ehram tik, xeyri yoxdur! Sənə sözlə göndərilmiş mətn deyirsə ki daş silah olub, vəssalam! O ehramlar, sərdabələr mətnin, sözün diktəsinin yanında firon mumiyası kimi gücsüz görünəcək.

Bir də onu deyim ki...

Ya da qalsın. Bayaq dedik: bəzi şeylər yarım qalmalı. Fraqmental. Onu nələrsə tamamlamalı.

...və şeirləri

HERBARİ

Herbari dəftərinə yarpaq tikir məktəbli
Bir az ümidli, bir az həvəsli
Yarpaqlar səhifələrə yapışırlar:
gəldikləri yerə qovuşurlar.

ANTİK İSTEHZA

Tarix yalan danışır,
Muzeylərdə gizlədir qədim, qanlı keçmişi,
Yer kürəsi gülür bizə – torpaq altdan ağarır mamont dişi.

GÖLMƏÇƏ

Asfaltdakı çuxurun yanına balıq şəkli çəkir uşaq,
Qoca ümidsizcə baxır səmaya:
“Bir azdan yağış yağacaq”
Uşaq xoşbəxtdir amma.
Qəribə bir təzad,
Qəribə bir müəmma!

QAR KÜRƏSİ

­

Qarışdı axşamla səhərin yeri,
Mənim gecəm itdi, gündüzüm itdi.
Ayrıldıq, qayıtdı hər şey əvvələ:
Yer üzü dağıldı, göy üzü itdi.

Sükutdur... bu ömrü lal sürəsiyəm,
Oxunu tərk etmiş boş Yer kürəsiyəm
Bəlkə də, suvenir bir qar kürəsiyəm,
İçim tufan-boran, üstüm sakitdi.

Üşümək gözəldir – qucaqlaramsa.
Sən mənim müqəddəs uzaqlarımsan...
İndi mən boş qalmış otaqlaramsa,
Başım yağış döyən gil kirəmitdi.

REİNKARNASİON ŞEİR

Qitənin ortasından dəvə karvanı keçir:
kəhrəba boyunbağısı ilə zikr edir səhra.
Dəvələr daşıyır gətirdikləri kölgə izini,
Tuluqlarındakı suyun yaddaşında balıqlar var
– Dəvələr birtəhər üzüb keçəcəklər bu qum dənizini.

Sənin getdiyin yerdən başlayır Mədain xarabaları,
Bu viranədə Kufə qurmaq istəyirəm, fəqət gələ bilmirəm:
Könlünün şikəstəliyi ayaqlarıma yoluxub,
Sürülmədən qəzaya uğrayıb əlil arabaları.

Ən ağrılı pəhrizdir insanın sevdiyini itirməsi,
Doğrayır bədəni ayrılığın cəlladı.
Sarayı-hümayundasan bu edam vaxtı
Gözləyirəm, gəlmirsən,
Çünki yarananda kişini qabırğa şəklində tərk etmişdi qadın.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(07.05.2025)